Salgının tüm dünyada her şeyi ele geçirdiğini gözlemliyoruz, Bu nedenle de dünya üzerindeki etkisinin derin olacağını ve muhtemelen kısa vadede etkilerinin tam anlamıyla ortadan kalkmayacağını düşünerek, Covid-19 hakkında bugün için az şey bilinmesine rağmen, olayın çözümlenene dek emlak piyasası üzerindeki etkileri hakkında bir değerlendirme yapmaya çalışacağız.
Konu ile ilgili yapılan küresel yorumlara bakıldığında neredeyse tamamının gayrimenkul piyasalarının kötüye gideceğine yönelik, endişeye sevkedici açıklamalardan oluştuğunu görmekteyiz, makro ve mikro rakamlardaki gayrimenkullere yönelik olarak yapılan analizlere tam olarak katılmayacağımızı, zira 2020 yılının ilk çeyreğinde ülkemizde ciddi bir gayrimenkul hareketi yaşanmış olduğunu, salgının yurda girmesine kadar olan süreçte piyasanın açılacağına dair güçlü sinyaller geldiğini, gayrimenkul sektörü içerisinde çalışma yapanlar olarak net bir şekilde görmüştük, birkaç yıldır finansal piyasalarda bekleyen ve bugün evlerine kapanan insanların para harcamaya iyiden iyiye bilendiklerini, paralarını gayrimenkule yatırma zamanının geldiğini düşünmeleri, kredilerde yapılan iyileştirmelerle özellikle konut alımlarının ciddi artış göstereceği düşüncesiyle virüs açısından işlerin düzelmeye başlamasıyla birlikte birkaç yıldır süren gayrimenkul piyasası durgunluğu ve özellikle de geçtiğimiz yıl neredeyse durma noktasında olan emlak piyasasının ciddi anlamda canlanacağını hep birlikte gözlemleyeceğimizi düşünüyoruz, o nedenle de yapılan olumsuz yorumlara katılmayacağımızı belirtmek isteriz.
Kısa vadede;
Sektörel bazda bakıldığında küçükleri eleyecek, büyükleri ise daha da güçlendirecek bir pandemi ile karşı karşıya olduğumuzu düşünmekteyiz. Bu süreçte her sektörde küçüklerin pek çoğu elenecek, ayakta kalanlar içinse virüsün kontrol altına alınmasıyla birlikte çok daha hızlı bir iş potansiyelini yakalanacağını düşünüyoruz.
Pandeminin ilk vurduğu sektörler turizmle ilgili sektörlerdir ki tüm rezervasyonlar iptal edilmiş olup, otellerin kapısına kilit vurulmuş durumdadır, restoran ve barlar gibi eğlence amaçlı sektörlerin yanı sıra kuaförler, kafeler, taksiler, özel toplu taşım araçlarına kadar market-gıda sektörü haricindeki tüm ticari işletmeler salgından etkilenmiş durumda olup, bu süreçte sadece gerekli mağazaların çalışmasına izin verildiğini ve perakende satışların olduğunu gözlemliyoruz.
Bu süreçte piyasa faaliyeti açısından, mülkler ve kamu hizmetleri ziyaret edilemediği için işlemler ertelenmektedir. Ve elbette, ekonomik tahribat kira ödemelerini aksatacak ve mücbir sebep olarak görülen bu pandemi nedeniyle kiracıların da ödemelerinde sıkıntıya düşmesine neden olabilecektir.
Gayrimenkul açısından yapılan olumsuz açıklamaların fırsatçıların işine yarayacağını, endişeye kapılan ve piyasanın sıkışacağı düşüncesiyle alelacele nakite geçmek amacıyla mülk satışı yapacak olan insanların mülklerini virüsü bahane ederek ucuza kapatmaya çalışacaklarını düşünüyoruz.
Orta ve Uzun Vadede;
Virüsün dünya üzerinde kontrol altına alınması ile birlikte tüm ekonomik verilerin U çizeceğini düşünerek sonraki dönemde bizim açımızdan esas önemi olan gayrimenkul rakamlarına ve satış potansiyeline ciddi bir etkisinin olmayacağını düşünüyorum. Ancak Korona sonrası dönemde bu ve benzeri durumlara karşı oluşabilecek refleksler şu şekilde gelişim gösterebilecektir;
İkincil konutlar-kır evleri, hobi evleri, kente yakın bahçeli evler tekrar gündeme gelerek, bu tür gayrimenkullerin satışlarında da artma yaşanabilir, küçük şehir ve kasabalara yönelim artabilir.
Gayrimenkulün dijitalleşmesi ve dijital para teknolojisi Blockchain’in tapu sistemine entegrasyonu hız kazanabilir, küresel hükümet, küresel ortak para, kripto para gibi kavramlar gündeme gelebilir, gayrimenkullerin daha küçük meblalarda işlem görebilmesi ciddi önem kazanabilir.
E Ticaret kaynaklı lojistik ihtiyacı ve depolara olan ihtiyaç artacaktır, data centerlar önem kazanacak.
Otel, Avm, Residans Ofisler gibi ticari gayrimenkullerin olumsuz etkilenmesi kaynaklı karlılığının düşmesi nedeniyle fiyatlarında düşüş yaşanabilir, nakit ihtiyacı ve fiyatları düşen gayrimenkuller nedeniyle gayrimenkul yatırım fonu ve benzeri yapılar büyük alımlar yapabilir.
Genel hükümet politikası olarak faizler ve krediler daha da iyileştirilecektir ki lokomotif piyasalara hareket kazandırılabilsin.
Gayrimenkul yatırımı ile ilgili pekçok konuda yazmış olduğumuz diğer makalelerimiz için sitemizin blog yazılarımız bölümünü ve yatırımcılar tarafından gelen binlerce soruya mantıklı cevapları incelemek için soru-cevap bölümünü de incelemenizi tavsiye ediyorum. Sağ sütundan YouTube videolarımız da izleyebilir, kanalımıza abone olarak, güncel videolarımızı takip edebilirsiniz..
